Het Natuurtransferium

“Niets is qua voorbereiding moeilijker, qua succes twijfelachtiger en qua uitwerking gevaarlijker is dan zich opwerpen als iemand die vernieuwingen wil doorvoeren. Want hij die dat doet, heeft hen die van de oude toestand profiteren tot vijanden, terwijl hij slechts lauwe verdedigers vindt in hen die van de nieuwe toestand zouden kunnen profiteren: een lauwheid die gedeeltelijk voortkomt uit vrees voor de tegenstanders, die immers de wet aan hun kant hebben, en gedeeltelijk uit het wantrouwen van de mensen, die in feite pas geloven aan vernieuwing als zij deze in de werkelijkheid ervaren hebben.”
– Niccolò Machiavelli (1469-1527), Il Principe (De Heerser)

 

Voor de mensen die mijn boek Hoe bouw je een hunebed? hebben gelezen – of erover gehoord hebben – en zich afvragen: Hoezo dacht die Martijn eigenlijk dat hij wel even een miljoen gulden kon lospeuteren met een wild plan om een hunebed te gaan bouwen? Dat kwam zo.

Zo’n zes jaar vóór Gathering Stones, was ik betrokken bij een ander groot project. En ik vrees dat daar zo’n beetje mijn ‘groot-denken’ is aangewakkerd.

 

HET NATUURTRANSFERIUM

Toen ik in 1996 een nieuwe locatie betrok met mijn buitensportcentrum Dunedain, kon ik nog niet vermoeden wat deze verhuizing allemaal teweeg zou brengen.

De oude locatie van onze ‘klimschuur’ – een boerenschuur die ik voor een prikkie had kunnen huren – stond 300 meter verderop, in een boerenveld. Ik had er een heuse klimwand gebouwd, een van de eerste van Nederland. Vele familiedagen, personeelsuitjes en kinderfeestjes hebben er plaatsgevonden.

Die boerenschuur – die nu dus weer leeg stond – stond aan de doorgaande weg naar Rolde, aan de rand van Borger. Omringd door 15 hectare landbouwgrond en vlakbij het Boomkroonpad;een toeristische attractie (waarbij men tussen de boomtoppen kon wandelen) die onder zijn eigen succes dreigde te bezwijken.

 

In die tijd was ik aanwezig bij een bijeenkomst in Grolloo, over toerisme en recreatie. Een van de sprekers was Joop Janssen, destijds hoofdredacteur van het vaktijdschrift toerisme en recreatie. Hij sprak op een tempo en niveau waar ik danig van onder de indruk was. Na afloop maakten we een praatje, en introduceerde hij bij mij het fenomeen visitormanagement.

Ik moest onmiddellijk aan het Boomkroonpad denken, aan de enorme toestroom van toeristen en de bijkomende verkeersproblematiek. Daar zou wel wat visitormanagement van pas kunnen komen! Zeker nu er omtrent de bouw van het nieuwe Nationaal Hunebedden Informatie Centrum commotie was ontstaan; de mensen uit Oud Borger kwamen in opstand, omdat ze vergelijkbare verkeersstromen verwachten in hun prachtige oude buurtje.

Ineens zag ik de oplossing! Wat nou, als we van die 15 hectare grond rondom mijn oude klimschuur een enorme parkeerplaats zouden maken en de het VVV-kantoor uit het centrum van Borger naar de rand van het dorp zouden verhuizen? Om dan vanaf daar alternatief vervoer aan te bieden naar zowel het Boomkroonpad als het Hunebedden Informatie Centrum?

Ik zag meteen nog veel meer leuke mogelijkheden: er moest natuurlijk ook fietsverhuur komen! En de kermis en het circus zou er kunnen plaatsvinden, op een verhard terrein. Er zou een skeelerbaan kunnen worden aangelegd, die in de winter als ijsbaan kon dienen. Dat zou handig zijn: een ijsbaan met een parkeerplaats!

 

Ik benaderde een landschapsarchitect die mijn plannen uitwerkte in tekeningen. Transferium, noemde ik het. ‘Maak er Natuurtransferium van,’ ze Joop Janssen. En toen ging mijn fantasie nog verder op de loop; we zagen een heel netwerk van Natuurtransferia in Noord-Nederland, die op een hoogwaardige manier het toeristische verkeer rondom attracties zouden reguleren.

Niet gehinderd door enige kennis ging ik lokaal de boer op. Hans Hartog, destijds directeur van het Recreatieschap Drenthe en steunpilaar in mijn latere Gathering Stones project, zegde allereerst een basissubsidie toe. En zo kon het zomaar gebeuren dat Bix Jacobse, destijds werkzaam bij de NOM en de baas van het Integraal Structuurplan ISP5, gecharmeerd raakte en bereid was om vijf miljoen gulden te reserveren.

Dat was best apart. Vijf miljoen. Voor mijn idee.

Ik ben achter de computer gaan zitten en tikte moeiteloos acht kantjes (in die tijd zette ik mijn plannen nog uitgebreid op papier, iets dat ik tegenwoordig vooral niet meer doe) over visitor- en mobiliteitsmanagement.

Ik was bijzonder enthousiast. Hier wordt vast iedereen gelukkig van, dacht ik. Maar dat was natuurlijk niet zo; ook al werd ik overal vriendelijk ontvangen (‘Drenten zijn te aardig om eerlijk te zijn’) namen de gemeente Borger, de VVV en de plaatselijke horeca mijn plannen niet erg serieus. De Provincie gelukkig wel, en met hulp van Joop organiseerde ik een kick-off in het Provinciehuis van Drenthe (een prachtig gebouw, waar overigens in 1978 de Molukse gijzeling plaatsvond).

Het was reuze spannend. Ik had mijn vader en mijn oom, een oud ambtenaar, meegenomen, voor de mentale steun. Er waren vertegenwoordigers van een aantal ministeries, de ANWB was er, het Recreatieschap, en ook een delegatie van de gemeente, waar ze inmiddels door hadden gekregen dat we wel degelijk iets serieus aan het opzetten waren.

 

Intussen had ik bedacht dat het wel handig was om ervoor te zorgen dat het beoogde terrein wel beschikbaar bleef, en nam voor de zekerheid bij de notaris een optie op de betreffende 15 hectare.

 

Het project kwam in beweging . Er werden stuurgroepen opgericht, studies gedaan, er kwam budget, ingenieursbureaus zoals de Grontmij gingen ermee aan de slag en toen….

…. liep alles langzaam vast in het zand. De lokale ijsbaan zat er niet op te wachten, het nieuwe Hunebed Informatiecentrum wilde er een eigen parkeerplaats maken, en de plannen om de VVV uit het dorp te halen werden langdurig ondermijnd door de middenstand.

Hoewel de infrastructuur uiteindelijk wel helemaal is veranderd – misschien heeft het idee toch iets in gang gezet – is het Natuurtransferium er helaas nooit gekomen.

Het was teleurstellend, om zo’n in wezen goed plan vermorzeld te zien worden door lokale belangen, die niet boven zichzelf konden uitstijgen. Maar ik heb er ook ontzettend veel geleerd, over planologie en bureaucratie en waar de machten en krachten liggen.

(En: ik heb mijn optie op het terrein met winst kunnen verkopen. Wie zegt er dat je aan alleen een idee geen geld kunt verdienen? ;))